عفونـت می توانـد باعـث چسبنـدگی رحـم شـود     
یکی از بیماری های نسبتا شایع در میان زنان، چسبندگی رحم است که در اثر عوامل متعددی اتفاق می افتد و در صورت عدم تشخیص به موقع ممکن است منجر به نازایی یا سقط های مکرر در خانم ها شود...
درباره این بیماری با دکتر مریم کاشانیان، رییس بیمارستان شهید اکبرآبادی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت وگویی کردیم که در ادامه می خوانید:
▪ لطفا در ابتدا بیماری چسبندگی رحم را تعریف کنید.
در ابتدا باید گفت که چسبندگی های شایع در زنان چند دسته اند؛ یکی چسبندگی داخل رحم است و دیگری چسبندگی در داخل لگن که هر یک از این دو حالت موضوعی جداگانه است. چسبندگی داخل رحمی در شرایط معمولی برای هیچ زنی اتفاق نمی افتد چرا که پوشش درونی یا مخاط آندومتر در رحم به طور طبیعی و مرتب ایجاد می شود و ریزش می کند که باعث به وجود آمدن قاعدگی می شود. اما گاهی اوقات تحت شرایطی این مخاط از بین می رود و کم کم به دلیل فقدان آندومتر قسمت های مختلف داخلی رحم به هم می چسبند که اصطلاحا به آن «نشانگان آشرمن» گفته می شود.
▪ چه شرایطی باعث این عارضه می شوند؟
یکی از هم ترین عوامل عفونت هاست ولی منظور، آن دسته از عفونت های رایج بین خانم ها نیست. به صورت معمول وقتی به عفونت اشاره می شود خانم ها فکر می کنند هر نوع ترشحی از واژن عفونت است و باعث چسبندگی می شود. در حالی که در اینجا منظور برخی عفونت های شدید و مزمن به عنوان نمونه ناشی از بیماری های سل و جذام است که می توانند پوشش درونی آندومتر را از بین ببرند چرا که این بافت در شرایط عادی از بین نمی رود. یکی دیگر از شرایطی که ممکن است باعث از بین بردن این مخاط شود کورتاژهای خشن است.
البته بازهم منظورکورتاژهای معمولی نیست بلکه کورتاژهایی که به بافت داخل رحم صدمه بزند و در مواردی اتفاق می افتد که جنین در داخل رحم مرده و دفع نشده باشد که اصطلاحا به آن «سقط فراموش شده» گفته می شود. در این حالت جنین به داخل رحم چسبیده و به زحمت کنده می شود و باید به ناچار این کورتاژ خشن صورت بگیرد. بنابراین به خانم ها هشدار می دهیم که اگر احیانا جنینی در داخل رحمشان از بین رفت زودتر اقدام به دفع آن کنند تا بافت داخل رحم بیرون بیاید چرا که درغیر این صورت منجر به انجام کورتاژ خشن شده و به دنبالش چسبندگی رحم اتفاق می افتد.
▪ چسبندگی داخل رحمی چه علائم و عوارضی دارد؟
اگر چنین چسبندگی ای در رحم اتفاق بیفتد زنان ممکن است نازایی پیدا کنند چرا که بافت داخل رحم محل لانه گزینی است و با آسیب دیدن آن خطر نازایی به وجود می آید. همچنین ممکن است موجب سقط های مکرر یا دردهای زیر شکم یا قطع قاعدگی شود. این اتفاق ها از عوارضی است که در این نوع چسبندگی یا به اصطلاح پزشکی نشانگان آشرمن وجود دارد.
▪ و نوع دوم؟
آن چسبندگی که بین مردم مصطلح است در واقع چسبندگی لگن است که اطراف رحم یا بیرون از رحم اتفاق می افتد که بین رحم، تخمدان ها، جداره روده و جداره شکم یا جداره لگن چسبندگی ایجاد می کند. باز هم عفونت ها در صدر علل به وجود آمدن این عارضه هستند. عفونت های ناشی از میکروب «کلامیدیا» یکی از علت های این چسبندگی است. بیماری التهابی لگن (PID)، عفونت های ناشی از اعمال جراحی به خصوص اگر عفونتی رخ داده باشد یا انجام اعمال جراحی کثیف باعث ایجاد این چسبندگی ها می شود. این چسبندگی ها از دسته دوم چسبندگی های رحم هستند که ممکن است هیچ علامت خاصی نداشته باشند و در جراحی بعدی که شکم بیمار باز می شود این چسبندگی مشاهده شود و طبیعتا اعمال جراحی بعدی را برای جراح سخت و دشوار می کند و خطر عوارض نیز برای بیمار زیاد می شود.
▪ بیماری هایی که می تواند ابتلا به چسبندگی رحم را زیاد کنند، کدامند؟
یکی از بیماری هایی که می تواند احتمال ابتلا به چسبندگی رحم را زیاد کند آندومتریوز است که در این بیماری بافت داخل رحم بیرون از رحم کاشته می شود و می تواند چسبندگی های زیادی را داخل لگن ایجاد کند یا عفونت های ناشی از بیماری سل و نیز در کسانی که آپاندیسیت کهنه دارند و دیر به آن رسیدگی شده یا سوراخ شده، همچنین در زنانی که اعمال جراحی شکمی داشته اند یا به عنوان نمونه روده شان مورد جراحی قرار گرفته ممکن است چسبندگی در لگن و شکم ایجاد شود. ایجاد بیماری های شکمی مانند آپاندیسیت در افراد اجتناب ناپذیر است و هیچ کس نمی تواند جلوی آن را بگیرد ولی توصیه می کنیم که برای هر نوع بیماری هر چقدر زودتر اقدام شود و از پیشرفت آن جلو گیری شود.
▪ علائم چسبندگی رحم چیست؟
برای چسبندگی داخل رحم هیچ علامت خاصی وجود ندارد. ممکن است در بیماران خون ریزی قاعدگی کم یا قطع شود یا قاعدگی دردناک، نازایی و سقط مکرر داشته باشند و وقتی بیمار با این علائم به دکتر مراجعه می کند احتمال ابتلا به چسبندگی رحم قوت می گیرد.
▪ برای درمان چه اقداماتی انجام می شود؟
وسیله ای داخل رحم قرار داده می شود تا این چسبندگی ها آزاد شود و سپس هورمون جایگذاری می شود تا مجددا چسبندگی ایجاد نشود. درمان این عارضه صددرصد نیست ولی روش های درمانی از جمله روشی که ذکر شد روش های خوبی هستند. که با روش های کمکی دیگر به کار گرفته می شود یک تا ۲ ماه برای ترمیم زمان لازم است تا بیمار قاعدگی اش از سر گرفته شود و بافت داخل رحم خود را ترمیم کند. اگر با این شیوه درمان صورت بگیرد معمولا بازگشت اتفاق نمی افتد و مشکلی پیش نخواهد آمد. ولی بهتر است که اصلا نگذاریم این چسبندگی به وجود بیاید و درواقع پیشگیری از آن بهترین اقدام است.